Wszystko, co musisz wiedzieć o witaminie D – właściwości, dawkowanie, występowanie

Witamina D czy D3 – co lepsze?

Witamina D zwana potocznie „witaminą słońca” ma korzystny i – co więcej – wielokierunkowy wpływ na nasz organizm. Obecnie coraz więcej osób decyduje się na jej doustną suplementację, chcąc zadbać o dobre samopoczucie oraz ogólną kondycję fizyczną. Nic więc dziwnego, że coraz częściej pojawiają się następujące pytania: czym się różni witamina D od D3 oraz w takim razie, co jest lepsze – witamina D czy D3. Na rynku farmaceutycznym można znaleźć różnorodne suplementy diety, w których najczęściej spotykaną formą jest witamina D3. Bowiem witamina D to grupa chemicznych steroidowych związków organicznych rozpuszczalnych w tłuszczach, pod którą kryją się dwie inne jej formy, czyli witamina D2 naturalnie występująca w organizmach roślinnych, grzybach i drożdżach oraz witamina D3 naturalnie występująca w organizmach zwierzęcych. Ponadto D3 pod wpływem działania promieni słonecznych jest syntezowana z prowitaminy obecnej w skórze, a także ulega dalszym przemianom w wątrobie i nerkach, tym samym wywierając wiele pozytywnych efektów biologicznych.

Zatem co wybrać witaminę D czy D3? Przede wszystkim należy zaznaczyć, że witamina D to określenie ogólne, pod którym kryją się witamina D2 oraz D3, różniące się źródłem pochodzenia, jednak mimo tego korzystnie wpływające na ogólne funkcjonowanie człowieka i tym samym pełnią rolę prowitamin. Niemniej zgodnie z przeprowadzonymi badaniami naukowymi witamina D3 charakteryzuje lepszą przyswajalnością i efektywnej podnosi stężenie aktywnej formy witaminy we krwi.

Rola witaminy D w organizmie

Na co pomaga witamina D? Jaka jest główna rola witaminy D w organizmie? Witamina D przede wszystkim charakteryzuje się działaniem pozwalającym na utrzymanie równowagi wapniowo-fosforanowej. Oznacza to, że uczestniczy ona w procesach wchłaniania wapnia oraz fosforu z przewodu pokarmowego. Równocześnie odpowiada ona za zdrowe, mocne kości i zęby tj. przyczynia się do zwiększenia wytrzymałości szkieletu i zmniejszenia jego skłonności do ewentualnych złamań. Jednak rola witaminy D na tym się nie kończy. Wpływa ona również na polepszenie funkcjonowania systemu odpornościowego, a także prawidłowe działanie układu endokrynologicznego i nerwowego. Korzystne działanie witaminy D może także przyczynić się zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych, w tym cukrzycy typu 2, obniżenia ryzyka niektórych nowotworów tym raka jelita grubego, wsparcia procesów regeneracji wątroby, a także zwiększenia ilości plemników. Co ciekawe regularna suplementacja witaminy D przyczynia się do poprawienia funkcji snu, a właściwie wyregulowania jego długości. Na co jeszcze zalecana jest witamina D? “Witamina słońca” coraz częściej jest uwzględniana w leczeniu depresji, a właściwie jej zapobieganiu i łagodzeniu dotychczas występujących objawów.

Za co odpowiada witamina D?

• Utrzymanie równowagi wapniowo-fosforowej,
• zwiększenie wytrzymałości szkieletu,
• zmniejszenie skłonności kości do złamań,
• prawidłowe funkcjonowanie systemu odpornościowego,
• prawidłowe działanie układu endokrynologicznego i nerwowego,
• zminimalizowanie ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych m.in. cukrzycy typu drugiego, otyłości, zespołu metabolicznego,
• zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów np. raka jelita grubego,
• wsparcie procesów regeneracji wątroby,
• zwiększenie ilości plemników,
• wyregulowanie długości snu,
• zapobieganie i łagodzenie objawów depresji.

Skutki niedoboru witaminy D

Jakie objawy świadczą o tym, że występuje w naszym organizmie niedobór witaminy D? Najczęściej brak witaminy D w organizmie występuje u osób mieszkających w krajach leżących na północy. Jest to ściśle związane ze zbyt małym kątem padania promieni słonecznych, a co za tym idzie, niemożnością zajścia naturalnych procesów jej produkcji. Niedobór witaminy D występuje również u osób pracujących w zamkniętych pomieszczeniach. Warto zwrócić uwagę na to, że stosowanie kremów z filtrem lub odzieży ochronnej w czasie kiedy może zachodzić synteza skórna witaminy D, sprawia, że jest ona ograniczona. Brak witaminy D wiąże się z występowaniem wielu objawów w postaci konkretnych problemów zdrowotnych.

Niedobór witaminy D szczególnie niekorzystnie oddziałuje na nasz układ immunologiczny, przyczyniając się do występowania częstych przeziębień, infekcji dróg oddechowych czy grypy, a także układ nerwowy oraz sercowo-naczyniowy, skutkując ryzykiem wystąpieniem m.in. nadciśnienia tętniczego oraz choroby niedokrwienia serca. Ponadto deficyt witaminy D bardzo często jest łączony z występowaniem zaburzeń autoimmunologicznych (choroby Hashimoto, reumatoidalnego zapalenia stawów, cukrzycy typu pierwszego), metabolicznych, a nawet chorób nowotworowych (raka jelita grubego). Oprócz tego ciężki niedobór witaminy D wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia złamań osteoporotycznych, osteomalację, czyli zmniejszoną mineralizację kości, a nawet krzywicę u dzieci.

Jakie jeszcze objawy braku witaminy D można zaobserwować? Niedobór witaminy D może wiązać się także z ogólnie nieprawidłowym funkcjonowaniem organizmu, którego oznaki można w bardzo łatwy sposób samodzielnie zaobserwować. Przede wszystkim deficyt witaminy D może przyczynić się do osłabienia mięśni, a właściwie zmniejszenia ilości tkanki mięśniowej. W takim wypadku znacznie szybciej odczuwamy zmęczenie i potrzebę regeneracji. Bardzo często wśród objawów niedoborów witaminy D wyróżnia się również większą wrażliwość na ból, w tym również ból skóry. Jak wspominaliśmy regularna suplementacja ”witaminy słońca” korzystnie wpływ na zdrowe i mocne koście i zęby, a co za tym idzie, jej niedobór może sprawić, że będą charakteryzowały się one większą podatnością na złamania przeciążeniowe, a także choroby zębów. Warto wziąć pod uwagę, że objawy niedoboru witaminy D mogą występować pod postacią utrudnionej regeneracji ran, urazów czy całego organizmu oraz wzmożonego wypadania włosów. Ponadto u osób posiadających w swoim organizmie niedobory witaminy D można zaobserwować następujące objawy: wyższe ciśnienie krwi, nerwowość, czyli mniejszą odporność na działanie czynników stresogennych, senność, zły nastrój, a nawet przygnębienie czy apatię, utratę apetytu, zaburzenia widzenia, pieczenie w jamie ustnej lub gardle oraz spadek wytrzymałości

Skutki niedoboru witaminy D można zauważyć u osób, w każdym wieku niezależnie od miejsca zamieszkania, płci, wieku czy rasy.

Niedobór witaminy D – objawy typowe

Niedobór witaminy D może przyczynić się do rozwoju wielu schorzeń oraz zaburzeń, które niekiedy będą wymagały leczenia za pomocą stosownych farmaceutyków. Za typowe objawy niedoboru witaminy D uważa się:

• chroniczne zmęczenie,
• problemy z apetytem,
• zaburzenia snu,
• nadciśnienie,
• bóle kostno-mięśniowe,
• choroby przyzębia,
• nawracające infekcje.

Niedobór witaminy D – objawy nietypowe

Nietypowe objawy niedoboru witaminy D to takie, które z początku wydawać się na niezwiązane z brakiem wystarczającej ilości witaminy w organizmie. Za mniej znane, a właściwie nietypowe objawy niedoboru witaminy D zalicza się:

• suchość skóry,
• pogorszenie stanu włosów i ich nadmierne wypadanie,
• wystąpienie problemów skórnych tj. wysypki, której towarzyszy swędzenie skóry,
• obniżenie odporności organizmu
• a także krzywica głównie rozwijająca się u najmłodszych.

Niedobór witaminy D – objawy neurologiczne

Niedobór witaminy D wiąże się nie tylko z pogorszeniem naszego stanu fizycznego. Coraz częściej można zauważyć zmiany w nastroju. Jakie objawy neurologiczne towarzyszą niedoborowi witaminy D? Przede wszystkim:

• rozdrażnienie,
• obniżenie napięcia nerwowego,
• zwiększone ryzyko zaburzeń mózgu np. schizofrenii.

Zobacz również: Źródła witaminy D w diecie

Przyczyny niedoboru witaminy D

W rzeczywistości wiele czynników może przyczyniać się do wystąpienia niedoboru witaminy D w organizmie. Najczęściej jej deficyt jest związany z niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne, aczkolwiek może mieć on również związek z występowaniem zaburzeń czynnościowych jelit, chorób wątroby, nerek lub przyjmowaniem niektórych leków np. o działaniu przeciwnowotworowym. Za przyczyny niedoboru witaminy D uchodzą również:

• otyłość
• nieprawidłowa dieta,
• regularne smarowanie skóry kremami z wysokim SPF, chroniącymi przed chorobami nowotworowymi, lecz równocześnie zmniejszającymi wchłanianie naturalnej witaminy D,
• malejącą wraz z wiekiem zdolność do wchłaniania witaminy D.

Nadmiar witaminy D – czy witaminę D da się przedawkować?

Witamina D wytwarzana przez promienie słoneczne po dostarczeniu do naszego organizmu jest magazynowana w tkance tłuszczowej, a następnie jest uwalniana do krwiobiegu przez około 2 miesiące. Jest to szczególnie istotne w okresie zimowym, gdy nie jesteśmy wystawieni na regularne i – co więcej – wystarczające działanie słońca. Niemniej za dużo witaminy D w organizmie może zostać wytworzone zarówno wskutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, jak i dietę. Witaminę D dostarczamy w nadmiarze w momencie przekroczenia zalecanej dawki preparatów witaminowych, co ma toksyczny wpływ na nasz organizm. Jakie objawy mogą sugerować nadmiar witaminy D w organizmie?

Objawy przedawkowania witaminy D

Nadmiar witaminy D w organizmie może być przyczyną utraty apetytu oraz zwiększenia uczucia pragnienia. Ponadto przedawkowanie witaminy D wywołuje zaburzenia pracy mózgu, tym samym powodując otępienie oraz osłabienie. Nadmierne spożywanie “witaminy słońca” wiąże się również ze zwiększonym wchłanianiem wapnia oraz ryzykiem wywołania hiperkalcemii, która może doprowadzić do odkładania się jonów wapnia między innymi w sercu, tętnicach czy nerkach. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do powiększenia wątroby oraz śledzony, a także do wystąpienia nadciśnienia i niewydolności nerek. Jakie jeszcze objawy przedawkowania witaminy D można zauważyć? Nadmiar witaminy D może przyczynić się również do wystąpienia:

• wymiotów,
• biegunki,
• nudności,
• brak apetytu,
• bólów głowy, a także oczu,
• świądu skóry,
• nadmierne pocenie się,
• zwiększone oddawanie moczu,
• ogólne osłabienia organizmu,
• spowolnienie wzrostu,
• zwiększenia ryzyka nabycia kamicy pęcherzyka żółciowego lub nerek.

Witamina D – przeciwwskazania

Podobnie jak każdy ogólnodostępny suplement diety czy lek witamina D również nie jest wskazana w kilku przypadkach. Przede wszystkim nie zaleca się jej w przypadku, gdy w naszym organizmie występuje jej nadmiar bądź gdy nasz organizm wyróżnia się nadwrażliwością lub jest uczulony na którąkolwiek z substancji obecnych w składzie suplementu diety. Witaminy D nie należy również przyjmować w przypadku, gdy:

• borykamy się z wapniową kamicą nerek lub ich niewydolnością,
• zdiagnozowano u nas hiperkalcemię,
• w organizmie brakuje hydroksylazy cholekalcyferolu w wątrobie oraz nerkach,
• spożywamy m.in. leki przeciwpadaczkowe, leki na bazie magnezu, z glikozydami naparstnicy, z tiazydami, ryfampicyną lub paraginą ciekłą.